Sonbahar geldiğinde zeytinler olgunlaşmaya başlar, bu da zeytin hasadının zamanı geldiği anlamına gelir. Genellikle ekim ve şubat ayları arasında zeytin hasadı yapılmaktadır. Bir çiftçi zeytinlerin tam olarak ne zaman hasat edildiğini asla bilemediği için her yıl bir gizemdir .
Daha önce, Haziran ve Kasım ayları arasında, zeytinin posası içinde zeytinyağı oluşmaya başlar, buna lipogenez denir . Bu süreç bittiğinde zeytin hasadı başlar. Ancak bu süreç, coğrafi alan,çeşitlilik, hava durumu vb. gibi birçok faktöre bağlı olarak değişebilir.
Peki zeytini toplamak için en iyi zaman nedir? Bu, yapmak istediğimiz yağa ve üretim performansına bağlı olacaktır. Örneğin organoleptik ve sağlıklı nitelikleri zirvede olan bir sızma zeytinyağı istiyorsak, verim daha düşük olsa da ekim ayının ortalarında başlar.
Şayet zeytin olgunlaşmadığında, onu toplamak ve dolayısıyla o yağı yapmak daha pahalı olacaktır. Bu nedenle, geleneksel sızma zeytinyağı ile erken hasat edilen zeytinyağı arasında çok fazla fark vardır: Geleneksel olanda, zeytinler daha kolay düşer ve daha az meyve ile çok daha fazla yağ üretilebilir; Erken yağda, zeytinin ayrılması daha karmaşıktır ve bir litre yağ yapmak için daha fazla meyveye ihtiyaç vardır.
Bir litre geleneksel sızma zeytinyağı yapmak için sadece dört veya beş kilo zeytin gerekirken, erken hasatta sızma zeytinyağı, yaklaşık 8 veya 10 kilo zeytine ihtiyaç duyulacak, tam olarak bunun iki katı.
Temel olarak, zeytin ne kadar olgun olursa, içinde o kadar fazla yağ olacak ve dolayısıyla üretim o kadar karlı olacaktır.
Zeytinlerin belirli bir mevsimde zeytin ağacından ne zaman hasat edildiğini tam olarak tahmin etmek, çeşitli koşullara bağlı olduğu için zordur. Zeytinin olgunluk durumu belirleyici faktörlerden biridir, ancak şunları da bulabiliriz:
- Zeytin ağacı üretim miktarı . Daha fazla zeytini olan bir zeytin ağacının olgunlaşması, üretimi daha düşük olan bir zeytin ağacına göre çok daha uzun sürer.
- Yer . Arazi, zeytinlerin hem miktarını hem de kalitesini etkiler. Zeytinliğin eğimi veya coğrafyası, en verimlileri tepelerde veya kırsal alanlarda bulunan zeytinliklerin üretkenliğini etkiler.
- Hava koşulları . Hasat zamanını geciktirebilseler de meyveye zarar da verebilirler. Fazla su, yağmur yokluğu veya soğuk belirleyici olabilir.
- Çeşit . Her zeytin çeşidinin farklı özellikleri vardır ve bunlar olgunlaşma tarihlerini etkiler.
- Çiftçi bakımı . Bakımlı bir zeytin ağacından zeytin hasat tarihi daha erken ve daha kaliteli zeytinlerle başlar. “İyi bakımlı” bir zeytin ağacından bahsettiğimizde, budama, gübreleme, sulama, hastalıklarla ilgilenme vb. gerekli tüm tedavileri ve görevleri alan bir zeytin ağacından bahsediyoruz.
- Dormansi . Zeytin ağacında bol hasat yılı ile düşük üretim yılı arasında değişen doğal bir fenomendir.
Bir çiftçi zeytin hasadına tam olarak ne zaman başlayacağını bilmek isterse, olgunluk derecesini belirlemek için meyve üzerinde bir analiz yapabilir. Ancak aynı zeytin ağacı içinde zeytinlerde farklı olgunluk dereceleri bulabiliriz.
Zeytin toplamaya gelince, bunu yapmanın iki farklı yolunu buluyoruz: geleneksel hasat ve mekanize hasat.
Geleneksel hasat , bazen makas veya bıçak gibi aletler kullanılabilse de, zeytin doğrudan ve elle hasatedildiğinden emeğin gerekli olduğu bir hasattır. İşlem daha yavaştır, ancak zeytinlerin zarar görmemesini sağlar.
Geleneksel hasatta karakteristiktir . Bu zeytin hasat sistemi, işçilerin bir sopa yardımıyla zeytin ağacının dallarına vurarak zeytinleri yere düşürmesinden oluşur.
Geleneksel hasat, dağ zeytinliklerinin karakteristiğidir. Coğrafi koşulları, özel tarım makinelerinin girmesini zorlaştırıyor.
Geleneksel hasadın zorluğu,ağaca zarar vermesi, yüksek işgücü gereksinimi makinalı hassadın zorunluluğunu ortaya çıkarmıştır. Bu tür hasatta , hem otomatik hem de kontrollü özel makineler yer almaktadır . Genellikle yağlık zeytinliklerde zeytin ağacını kavrayan ve bitkileri sallayan titreşen kolları olan makineler buluyoruz. Bu yöntem, bir zeytinlik hektarının çok kısa sürede toplanmasına olanak sağlar.Yaygın kullanılan diğer yöntem akülü,parmaklı,teleskopik uzayabilen,hafif ve kullanımı kolay zytin hasat makinalarıdır.
